دستگاه فرز انگشتی یکی از ابزارهای پرکاربرد در کارگاه‌های صنعتی، تعمیرگاه‌ها، خدمات صافکاری خودرو و حتی کارهای خانگی است. این ابزار با سرعت بالای چرخش (معمولاً بین ۲۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ دور در دقیقه) قادر به انجام کارهای متنوعی مانند سنگ زنی، پرداخت، برش، و شکل‌دهی مواد مختلف است. با استفاده از متعلقات و سری‌های مختلف، می‌توان کاربردهای این دستگاه را چندین برابر کرد. ما قبلا در مورد أنواع این دستگاه و مشخصات آن به صورت کامل به بحث پرداخته ایم و در این وبلاگ در مورد هر کدام از سری های فرز انگشتی به صورت خلاصه توضیح می دهیم. در صورت نیاز به اطلاعات تکمیلی برای هر سری فرز انگشتی، با کلیک بر روی آن می توانید به بخش مربوطه مراجعه کنید:
- فرز فرم و فرز فرم مینیاتوری
- فرز انگشتی سنگ
- سنباده چتری انگشتی
- فرچه سیمی
- پد پولیش و پولیش انگشتی
- ابزار پرسلانی
- صفحه برش مینیاتوری
- سنباده دیسکی لاستیکی
- سوهان چرخشی برای مجسمه سازی
- سنباده حلقوی
۱. فرز فرم (Carbide Burrs)
فرزهای فرم الماس، رایج ترین و پرکاربرد ترین متعلقات دستگاه فرز انگشتی هستند. این ابزارها از کارباید تنگستن ساخته شده‌اند و دارای دندانه‌های برشی تیز هستند که به شما امکان می‌دهند مواد سخت مانند فولاد، چدن، آلومینیوم و حتی چوب را به راحتی سنگ زنی، شکل دهی و براده برداری کنید. فرزهای فرم الماس در اشکال مختلفی مانند کروی، مخروطی، استوانه‌ای، شعله‌ای و درختی موجود هستند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند.
۲. فرز انگشتی سنگ (Mounted Grinding Stones)
فرز انگشتی سنگ یا سنگ انگشتی، ابزارهایی ساینده هستند که به طور مستقیم بر روی محور فرز انگشتی نصب می‌شوند. این سنگ‌ها از مواد مختلفی مانند اکسید آلومینیوم، کاربید سیلیسیم، یا الماس ساخته شده‌اند و برای سنگ زنی، تیزکردن، و پرداخت سطوح فلزی، سنگی و سرامیکی استفاده می‌شوند. سنگ‌های اکسید آلومینیوم برای فلزات آهنی مناسب‌اند، در حالی که سنگ‌های کاربید سیلیسیم برای مواد غیرفلزی و فلزات غیرآهنی بهتر عمل می‌کنند.
این سنگ‌ها در اشکال و اندازه‌های متنوعی مانند مخروطی، استوانه‌ای، و کروی موجودند و هر کدام برای دسترسی به نقاط خاص و انجام کارهای دقیق طراحی شده‌اند. دانه‌بندی سنگ (گریت) نقش مهمی در کیفیت کار دارد؛ دانه‌های درشت برای برداشت سریع مواد و دانه‌های ریز برای پرداخت نهایی مناسب هستند. سنگ‌های الماسی نیز برای کار با مواد بسیار سخت مانند شیشه، سرامیک و سنگ‌های قیمتی گزینه عالی هستند.
۳. سنباده چتری انگشتی (Mounted Flap Wheels)
سنباده چتری انگشتی، از لایه‌های ساینده (معمولاً کاغذ سنباده) تشکیل شده‌اند که به صورت شعاعی روی یک محور مرکزی نصب شده‌اند. این ابزارها برای پرداخت، صیقیل کاری، و برداشتن خط وخش‌های ریز از سطوح فلزی بسیار موثر هستند. انعطاف پذیری سنباده چتری انگشتی به آنها اجازه می‌دهد که با سطوح منحنی و ناهموار نیز به خوبی سازگار شوند.
این سنباده های چتری در اندازه دانه های مختلف از درشت تا بسیار ریز موجودند و می‌توانید از دانه های درشت تر برای برداشت رنگ، زنگ زدگی و ناهمواری‌ها استفاده کنید و سپس با دانه های ریزتر به پرداخت نهایی برسید. سنباده چتری نسبت بهسنگ انگشتی، سطوح صاف تر و یکنواخت تری ایجاد می‌کنند و احتمال آسیب به قطعه کار را کاهش می‌دهند. این ابزارها در صنایع اتومبیل سازی، ساخت قطعات فلزی و جواهرسازی کاربرد فراوان دارند.
۴. فرچه سیمی (Wire Brushes)
فرچه سیمی برای تمیزکاری، زنگ زدایی، و آماده سازی سطوح فلزی قبل از رنگ آمیزی یا جوشکاری استفاده می‌شوند. این برس‌ها در دو نوع اصلی موجودند: برس‌های فنجانی (Cup Brushes) و برس‌های انتهایی (End Brushes). برس‌های سیمی از سیم‌های فولادی، برنجی یا استیل ساخته می‌شوند و هر کدام برای مواد و کاربردهای خاصی مناسب هستند.
برس‌های فولادی برای تمیزکاری فلزات آهنی و برداشتن زنگ، رنگ‌های قدیمی و رسوبات سخت مناسب هستند، در حالی که برس‌های برنجی برای فلزات نرم تر مانند آلومینیوم و مس استفاده می‌شوند تا از خراش دار شدن سطح جلوگیری شود. برس‌های سیمی همچنین برای تمیزکردن جوش‌ها، برداشتن لبه‌های تیز و آماده سازی سطوح برای پوشش دهی، بسیار کارآمد هستند. هنگام کار با این برس‌ها حتماً از عینک ایمنی و دستکش استفاده کنید زیرا سیم‌های کنده شده می‌توانند خطرناک باشند.
۵. پد پولیش و پولیش انگشتی (Polishing and Buffing Points)
پد های پولیش از مواد نرمی مانند نمد، پنبه، یا لاستیک همراه با مواد ساینده ساخته شده‌اند و برای صیقل دادن و پرداخت نهایی سطوح فلزی، پلاستیکی و حتی سنگ‌های قیمتی استفاده می‌شوند. این ابزارها معمولاً همراه با پولیش و واکس بدنه خودرو به کار می‌روند تا سطحی آینه‌ای و براق ایجاد کنند. نوک‌های نمدی برای فلزات نرم و نازک مانند طلا، نقره و آلومینیوم مناسب هستند.
نوک‌های لاستیکی که با ذرات ساینده ریز آغشته شده‌اند، برای پرداخت‌های میانی و برطرف کردن خراش‌های ریز عالی هستند. این ابزارها در صنایع جواهرسازی، ساخت ابزار دقیق و تعمیر قطعات خودرو کاربرد گسترده دارند
۶. ابزار پرسلانی (Diamond Bits)
این سری مته فرز انگشتی همانطور که از اسم آن مشخص می باشد برای برش مواد سخت و شکننده مانند پرسلان استفاده می شود. نوک‌های الماسی با پوشش ذرات الماس صنعتی روی قسمت درگیر با قطعه کار ساخته می‌شوند و سخت ترین ابزارهای موجود برای دستگاه فرز انگشتی هستند. این ابزارها برای کار با مواد بسیار سخت و شکننده‌ای که با سنگ‌های معمولی قابل کار نیستند، مانند شیشه، سرامیک، سنگ‌های قیمتی، کاشی، و پرسلان طراحی شده‌اند. نوک‌های الماسی در اشکال مختلفی مانند کروی، مخروطی، استوانه‌ای و تخت موجودند.
این ابزارها به ویژه در صنایع جواهرسازی، شیشه‌کاری هنری، کار با سنگ‌های تزئینی و تعمیرات سرامیک کاربرد دارند. نوک‌های الماسی نیاز به خنک کاری با آب دارند تا از داغ شدن بیش از حد و آسیب به الماس و قطعه کار جلوگیری شود. با وجود قیمت بالاتر نسبت به سایر ابزارها، عمر مفید طولانی و توانایی کار با مواد سخت، آنها را به سرمایه‌گذاری مقرون ب ه‌صرفه تبدیل می‌کند. هنگام خرید، به تراکم الماس روی سطح و کیفیت چسبندگی آن به پایه توجه کنید.
۷. صفحه برش مینیاتوری (Small Grinding Wheels)
این صفحات سنگ مینیاتوری، در واقع نسخه کوچک‌شده صفحات سنگ معمولی هستند که برای نصب بر روی دستگاه فرز انگشتی طراحی شده‌اند. این صفحات، از مواد ساینده مختلفی ساخته می‌شوند و برای کارهای دقیق سنگ زنی، تیزکردن ابزارها، و برداشت مواد مناسب هستند. آنها در ضخامت‌ها و قطرهای مختلف موجودند و می‌توانند در شیارها و فضاهای تنگ به خوبی کار کنند.
این چرخ‌ها برای تیزکردن تیغه‌های اره، قیچی، کاردها و سایر ابزارهای برشی بسیار مفید هستند. همچنین برای کارهای ظریف سنگ زنی روی قالب‌ها، برش شیارهای کوچک و برداشتن مواد در نقاط خاص کاربرد دارند. هنگام استفاده از صفحه سنگ مینیاتوری، حتماً از حداکثر سرعت مجاز چرخ (که روی آن درج شده است) تجاوز نکنید و از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده کنید.
۸. سنباده دیسکی لاستیکی (Abrasive Rubber Wheels)
سنباده دیسکی لاستیکی از ترکیب لاستیک و ذرات ساینده ساخته شده‌اند و برای پرداخت‌های ظریف، برطرف کردن خراش‌های سطحی و ایجاد سطح صاف و یکنواخت استفاده می‌شوند. این چرخ‌ها نرم‌تر از سنگ‌های معمولی هستند و احتمال آسیب به قطعه کار را به حداقل می‌رسانند. آنها در سختی‌های مختلف از نرم تا سخت موجودند و هر کدام برای مراحل خاصی از پرداخت مناسب هستند.
۹. سوهان چرخشی الماس (Rotary Files/Rasps)
سوهان چرخشی یا فایل‌های دوار، ابزارهایی با دندانه‌های ساختاریافته هستند که برای برداشت سریع و تهاجمی مواد طراحی شده‌اند. برخلاف فرزهای فرم که دندانه‌های ریز دارند، فایل‌های دوار دارای دندانه‌های درشت تر و تیزتر هستند که می‌توانند به سرعت چوب، پلاستیک، آلومینیوم و سایر مواد نرم تر را تراش دهند. این ابزارها در اشکال مختلفی مانند استوانه‌ای، مخروطی، تخت و نیم دایره موجودند.
فایل‌های دوار برای کارهای هنری روی چوب، مجسمه سازی، شکل دهی پلاستیک و آماده سازی قطعات برای جوشکاری یا مونتاژ بسیار مناسب هستند. دندانه‌های درشت آنها باعث می‌شود که براده‌ها راحت تر تخلیه شوند و احتمال گرفتگی ابزار کمتر باشد. با این حال، این ابزارها برای کار با فلزات سخت مناسب نیستند و باید برای مواد نرم تر استفاده شوند. فایل‌های دوار با کیفیت معمولاً از فولاد ابزار ساخته می‌شوند و می‌توانند چندین بار تیز شوند.
۱۰. سنباده حلقوی (Sanding Drums)
سنباده‌های حلقوی، شامل یک استوانه لاستیکی یا رزینی هستند که روی آن آستین‌های سنباده قابل تعویض نصب می‌شود. این ابزارها برای سنباده زنی سطوح منحنی، داخل سوراخ‌ها، و لبه‌ها بسیار مناسب هستند. آستین‌های سنباده در دانه بندی های مختلف از درشت تا ریز موجودند و می‌توانید آنها را بر اساس نوع کار تعویض کنید.
این ابزارها در کارهای نجاری، ساخت کابینت، مرمت اثار چوبی و حتی پرداخت فلزات نرم کاربرد دارند. سنباده‌های استوانه‌ای به شما امکان می‌دهند که به نقاط دشوار دسترسی داشته باشید و سطوحی صاف و یکنواخت ایجاد کنید. هنگام استفاده، فشار یکنواخت وارد کنید و از نگه داشتن ابزار در یک نقطه خودداری کنید تا شیار ایجاد نشود
کلام پایانی
دستگاه مته فرز انگشتی، با طیف وسیعی از متعلقات و ابزارهایی که می‌توان بر روی آن نصب کرد، یکی از همه کاره‌ترین ابزارهای کارگاهی است. از فرزهای فرم برای شکل دهی فلزات سخت گرفته تا سنباده‌های استوانه‌ای برای کارهای ظریف چوبی، این ابزار قابلیت انجام کارهای متنوعی را دارد. انتخاب صحیح سری فرز انگشتی بر اساس نوع ماده، کار مورد نظر و دقت مورد نیاز، کلید رسیدن به نتایج عالی است.
با رعایت نکات ایمنی و استفاده صحیح از سری های مناسب، می‌توانید از دستگاه فرز انگشتی خود برای پروژه‌های حرفه‌ای و سرگرمی به بهترین شکل استفاده کنید. همیشه از ابزارهای با کیفیت استفاده کنید و آنها را مطابق با دستورالعمل سازنده نگهداری کنید تا عمر مفید طولانی و عملکرد بهینه داشته باشند.
منابع
1.
Siegel, J. E. (2019). Power Tool Maintenance and Safety Handbook. McGraw-Hill Education.
2.
Jackson, A., & Day, D. (2020). Complete Guide to Rotary Tools: Techniques and Applications. Fox Chapel Publishing.
3.
Occupational Safety and Health Administration (OSHA). (2021). “Abrasive Wheel Machinery Safety Standards.” U.S. Department of Labor. Retrieved from www.osha.gov
4.
American National Standards Institute (ANSI). (2018). “Safety Requirements for the Use, Care, and Protection of Abrasive Wheels.” ANSI B7.1-2018.
5.
Dremel Corporation. (2022). Rotary Tool Accessories Guide and Application Manual. Robert Bosch Tool Corporation.
6.
Foredom Electric Company. (2021). Flexible Shaft Tool Accessories Catalog. Bethel, CT.
7.
Norton Abrasives. (2020). Mounted Points and Grinding Wheels Technical Guide. Saint-Gobain Abrasives.
8.
Pferd Inc. (2022). Carbide Burrs and Mounted Points Application Guide. Milwaukee, WI.
9.
Thompson, R. M. (2018). Metalworking: Tools, Materials, and Processes. Industrial Press Inc.
10.
National Safety Council. (2021). “Power Tool Safety Guidelines for Workshop and Industrial Use.” Retrieved from www.nsc.org
