انواع تیغه اره دیسکی 

أنواع تیغه بر اساس جنس لبه‌ی برش:

• • (HSS) فولاد تندبر: ارزان‌تر، تیزشوندگی ساده، مناسب برش‌های ظریف و سرعت‌های پایین‌تر. 
  • (TCT/Carbide) نوک الماس: عمر بیشتر از HSS، مقاومت حرارتی بهتر، همه ‌فن‌حریف برای چوب و فلزات غیرآهنی. 
  • (Cermet) سرامیکی: مقاومت عالی به حرارت و سایش در برش خشکِ فولادهای کربنی/آلیاژی؛ سطح برش براق ‌تر. 
  • (PCD) الماس صنعتی (الماس پلی‌کریستالین): تا ~۵۰× عمر بیش‌تر از کارباید؛ عالی برای MDF/ /کامپوزیت و آلومینیوم. 

انواع تیغه بر اساس هندسه دندانه (Tooth Grind):

• • ATB/Hi-ATB:  (دندانه متناوب) برش تمیز روی چوب های روکش دار؛ نوع Hi‑ATB برای ملامین/ چوب با روکش‌های حساس. 
  • FTG (Flat-Top) :  برای برشکاری (Rip Cut) سریع در راستای الیاف. 
  • TCG (Triple‑Chip) : برای برش لمینیت، MDF، آلومینیوم و مواد ساینده؛ لبه تمیز و لب‌پَریدگی کمتر. 

انواع تیغه بر اساس زاویه حمله (Hook/Positive/Negative):

• مثبت: برای ریپ‌کات سریع در چوب؛
• منفی/کم‌زاویه: برای آلومینیوم، صفحات لمینیت و جهت برش های ارّه‌های کشویی/اره فارسی‌بر. 

انواع تیغه بر اساس ضخامت برش (Kerf):

• «نازک‌بر» ~۳/۳۲ اینچ برای قدرت موتورهای ضعیف/اتلاف و ضایعات کمتر؛
• «کِرف کامل» ۱/۸ اینچ برای پایداری و دقت بیشتر در دستگاه‌های قوی. 

انتخاب سریع تیغه بر اساس جنس قطعه کار:

• • چوب سخت/ نرم: ATB یا FTG (در راستای الیاف چوب)،
• ۲۴–۴۰ دندانه (در راستای الیاف /کاربری عمومی)،
•  ۶۰–۸۰ دندانه (عمود بر جهت الیاف چوب/پرداخت نهایی). 
  •  /MDF/ملامین/لمینیت Hi‑ATB یا TCG، دندانه‌ های زیاد (72 تا 96 دندانه).
  • آلومینیوم/غیرفلزی: TCG کاربیدی یا PCD، زاویه قلاب کم/منفی. 
  • فولادهای کربنی/آلیاژی: سرامیکی (خشک) یا کارباید روکش دار/ بره برش سرد HSS؛ بسته به نوع دستگاه. 

1.  انواع تیغه بر اساس جنس لبه‌ی برشی

HSS  فولاد تندبر

• ویژگی‌ها: سختی و مقاومت حرارتی خوب نسبت به فولاد کربنی، قابلیت تیزکاری مکرر، هزینه‌ی اولیه کمتر.
• کی از تیغ اره دیسکی HSS استفاده نماییم؟ اگر روی بودجه حساسید، یا اره دیسکی سرد بر، با سرعت محیطی پایین دارید و کیفیت سطح تمیز با باربرداری سبک می‌خواهید.
• برخی از کاربردها: کارهای ظریف چوب، فلزات نازک غیرآهنی، و خطوط تولید سبک. 

(TCT/Carbide) نوک الماس

• ویژگی‌ها: دوام لبه بسیار بالاتر از HSS، تحمل دمایی بهتر، مناسب دورهای بالاتر و برش‌های پیوسته.
• کاربردها: چوب (درجهت الیاف چوب/عمود بر جهت الیاف چوب/کاربری عمومی)، MDF، PVC، آلومینیوم و برش خشکِ برخی فلزات نازک با هندسه مناسب. 

Cermet سرامیکی

• ویژگی‌ها: ترکیب سرامیک-فلز؛ سختی حرارتی بسیار بالا، سایش کمتر، سطح برش براق ‌تر در فولادهای کربنی/آلیاژی؛ شکنندگی بیشتر از کاربید.
• کاربردها: برش خشک فولادهای کم تا پرکربن و برخی فولادهای آلیاژی در ارّه‌های دوربالا/کاره دیسکی های تخصصی. 

PCD  الماس صنعتی

ویژگی‌ها: بیشینه‌ی عمر ابزار (تا حدود ۵۰ برابر کارباید در مواد ساینده)، لبه‌ی بسیار پایدار.

کاربردها: MDF/ملامین/HPL، تخته‌های سه لا، فایبرسمنت، فیبر-کربن و آلومینیوم/برنج/مس (فلزات غیر آهنی).

2. هندسه دندانه و تأثیر آن بر کیفیت برش

• ATB (Alternate Top Bevel) : این نوع تیغ اره دیسکی دارای دندانه‌ها یکی در میان با پخ مخالف؛ مناسب برای برش تمیز عرضی چوب می باشد. این نوع ابزار منجر به لب‌ پریدگی کمتر روی روکش‌های چوب می گردد. 
• Hi‑ATB : زاویه پخ >۲۰°؛ ایده‌آل برای ملامین/روکش های چوب حساس می باشد اما لبه های این نوع ابزار زودتر کُند می‌شوند.
• FTG (Flat‑Top) : دندانه تخت برای برش در راستای الیاف سریع با باربرداری زیاد؛ سطح خروجی زبرتر از ATB 
• TCG (Triple‑Chip Grind) :ساهتار لبه ها شامل یک دندانه پخ‌دار + یک «فلت»؛ بهترین گزینه برای لمینیت، MDF، آکریلیک و آلومینیوم به‌خاطر شکست براده و کنترل لب‌ پریدگی. 
• ATB+R/Combination : ترکیب ATB و FTG برای کاربری عمومی و برش در هر دو جهت عمود و در راستای الیاف چوب. 

3. پارامترهای کلیدی: زاویه حمله، ضخامت برش(کِرف)، تعداد دندانه

• زاویه حمله (Hook Angle):
  • مثبت بالا (+15° حدوداً): نرخ تغذیه سریع؛ مناسب برش چوب در راستای الیاف، در ارّه میزی.
  • کم/منفی (۰ تا −۵°): کنترل براده و لب‌ پریدگی روی آلومینیوم/لمینیت، و برای ارّه‌های کشویی/اره فارسی‌بر.. 
• ضخامت برش (Kerf):
  • Thin‑Kerf  ~۳/۳۲ اینچ: اتلاف انرژی کمتر و فشار کمتر روی دستگاه های سبک ؛ احتمال انحراف کمی بیش‌تر اگر تنظیمات مناسب نباشد.
  • Full‑Kerf  ۱/۸ اینچ : پایداری و دقت بالاتر در دستگاه‌های پرقدرت. 
• تعداد دندانه:
  • برش چوب در راستای الیاف: ۲۴–۳۰ دندانه (FTG/ATB کم ‌زاویه).
  • برش چوب عمود بر جهت الیاف (کراس‌کات چوب) و چوب های روکش دار: ۶۰–۸۰ دندانه (ATB/Hi‑ATB).
  • کاربری عمومی: ۴۰–۵۰ دندانه (ATBR/ATB).
  • این بازه‌ های اشاره شده برای تعداد دندانه ها با نوع ارّه/قطر و جنس قطعه کار تغییر می‌کنند. 

4. انتخاب مناسب با توجه به سه گانه: (نوع تیغه × ماده‌ی کار × دستگاه)

چوب طبیعی (نرم/سخت)

• برش سریع در جهت الیاف: FTG، ۲۴–۳۰T، Hook مثبت.
• برش تمیز عمود بر جهت الیاف /چوی های روکش دار: ATB یا Hi‑ATB، ۶۰–۸۰T، Hook کم.
• استفاده عمومی برای کارگاه: ATBR/ATB، ۴۰–۵۰T. 

MDF، ملامین، لمینیت، HPL

• گزینه ‌ی ایمن: Hi‑ATB (کیفیت لبه عالی) یا TCG (دوام بهتر در مواد ساینده)، ۷۲–۹۶T، Hook کم/منفی. 

آلومینیوم و فلزات غیرآهنی

• TCG  کاربایدی با Hook کم/منفی؛ برای تولید انبوه و سایش بالا، PCD  بهترین عمر را می‌دهد 

فولادهای کربنی/آلیاژی (Dry-Cut/Cold Saw)

• Dry-Cut تیغه اره خشک بر با دوربالا از نوع سرامیکی: Cermet  به‌ خاطر سختی حرارتی و سطح برش براق‌تر.
• Cold Saw  اره دیسکی سردبر دورپایین HSS یا TCT بسته به قدرت ماشین و کیفیت سطح مورد نظر. 

منابع

1. راهنمای انتخاب تیغه و مفاهیم Hook/Kerf/Tooth Config — Rockler. 
2. تفاوت HSS، TCT و PCD و طول عمر بسیار بالای PCD — Allied Tooling (۱۴۰۳/۴ اخیر). 
3. مزایا و کاربردهای تیغه‌های Cermet در برش خشک فولاد — Hyperion و DoALL/Steelmax. 
4. هندسه‌های ATB/Hi‑ATB/FTG/ATBR و کاربردها — Katz‑Moses Tools و Carbide Processors/Hermantools. 
5. دامنه کاربرد PCD برای MDF/لمینیت/کامپوزیت/آلومینیوم — Scott+Sargeant و KooCut/Sundi. 
6. مقایسه‌ی HSS و Carbide در کُلدساو/فلزکاری — Byler Industrial Tool؛ مرور کلی مواد تیغه — BandSawBlog (۱۴۰۳/۲ اخیر). 

نتیجه‌گیری عملی

اگر یک انتخاب «همه‌فن‌حریف» برای کارگاه چوب می‌خواهید، یک تیغه ATBR ۴۰–۵۰ دندانه با کِرف نازک شروع خوبی است؛ برای MDF/ملامین به سمت Hi‑ATB یا TCG با دندانه‌ی بالاتر بروید. برای آلومینیوم، TCG کاربیدی با Hook کم/منفی را برگزینید و اگر تولید پرحجم دارید، PCD ارزش سرمایه‌گذاری دارد. در فولاد، بسته به نوع دستگاه: Cermet برای Dry‑Cut و HSS/Carbide برای Cold Saw منطقی‌تر است.