مته فرز انگشتی سنگ که به آن سنگ انگشتی نیز می گویند، در واقع یک نوع سری برای ابزار برقی فرز می باشد که از ابزارهای ساینده ضروری در صنایع مختلف هستند. این ابزارها برای عملیات سنگ زنی، سنباده زنی، برطرف کردن برآمدگی‌ها، پلیسه گیری، تیزکردن ابزار و صاف نمودن سطوح به کار می‌روند. این سنگ‌های ساینده در صنایع ریخته گری، فلزکاری دقیق، قالب سازی، خودروسازی، هوافضا و جواهرسازی کاربرد گسترده دارند.
شاید در بازار، این سنگ های انگشتی را در رنگ های مختلف مانند صورتی، سبز و قهوه ای مشاهده کرده اید و از خود پرسیده اید که چرا این ابزار در رنگهای مختلف عرضه می شود. آیا رنگ های متفاوت بدلیل زیبایی ظاهری است و یا کاربرد آنها متفاوت می باشد؟ ما در این وبلاگ به صورت مفصل در ارتباط با أنواع آنها از نظر هندسی، مواد اولیه، دانه بندی و کاربرد صحبت می کنیم که می تواند برای تراشکاران حرفه ای مفید واقع گردد.
ساختار مته فرز انگشتی سنگ
سنگ انگشتی از سه جزء اصلی تشکیل شده است:
1.دانه‌های ساینده (Abrasive Grains)
دانه های سخت و تیزی که عمل برش و سایش را انجام می‌دهند. این دانه‌ها معمولاً از مواد معدنی بسیار سخت ساخته شده‌اند.
چسب یا بایندر (Bond)
موادی که دانه‌های ساینده را به هم متصل نگه می‌دارند و در حین کار از جدا شدن آنها از هم جلوگیری می نماید. نوع چسب تأثیر زیادی بر عملکرد سنگ دارد.
دسته فلزی (Shank)
یک محور فلزی مستحکم که سنگ ساینده بر روی آن نصب شده و امکان اتصال به دستگاه فرز را فراهم می‌کند.
مواد سازنده دانه‌های ساینده
اکسید آلومینیوم (Aluminum Oxide)
اکسید آلومینیوم رایج ترین ماده ساینده در ساخت سنگ‌های فرز است. این ماده در انواع مختلفی تولید می‌شود:
اکسید آلومینیوم به رنگ قهوه‌ای (Brown Aluminum Oxide)
ویژگی‌ها:
• سخت ترین و بادوام ترین نوع اکسید آلومینیوم
• دانه‌های آن آهسته تر شکسته می‌شوند
• عمر مفید طولانی تری دارند
• ارزان ترین نوع
کاربردها:
• فولادهای کربنی
• فولادهای آلیاژی
• آهن آلات
اکسید آلومینیوم به رنگ سفید (White Aluminum Oxide)
ویژگی‌ها:
• خلوص بالاتر از نوع قهوه‌ای
• سریع تر می‌شکند و لبه‌های برش تازه ایجاد می‌کند
• حرارت کمتری در حین کار ایجاد می کند
کاربردها:
• فولادهای سخت
• فولادهای ابزار
• کاربردهای دقیق
اکسید آلومینیوم به رنگ صورتی (Pink Aluminum Oxide)
ویژگی‌ها:
• ساخته شده از اکسید آلومینیوم خالص با آلیاژ کروم
• خاصیت خود تیزشوندگی دارد
• برش تیز با نگه داری شکل بهتر
• خنک کاری عالی و کاهش سوختگی
کاربردها:
• انواع فولادها و آلیاژها
• کارهای دقیق بر روی قالب
• جایی که دقت ابعادی مهم است
• پرداخت کاری قطعات ماشین کاری شده
کاربید سیلیسیم (Silicon Carbide)
کاربید سیلیسیم سخت تر از اکسید آلومینیوم هست اما شکننده تر می باشد. أنواع آن به شرح زیر می باشد:
کاربید سیلیسیم به رنگ سبز (Green Silicon Carbide)
ویژگی‌ها:
• خلوص بالا
• تیزتر و سخت تر از نوع سیاه
• شکستگی کنترل شده دانه‌ها
کاربردها:
• تیز کردن کارباید تنگستن
• سرامیک
• شیشه
• سنگ
کاربید سیلیسیم به رنگ سیاه (Black Silicon Carbide)
کاربردها:
• چدن
• فلزات غیرآهنی (آلومینیوم، مس، برنج)
• مواد غیرفلزی
• پلاستیک و چوب
مخلوط خاص به رنگ طوسی (Grey Mix)
ترکیبی از اکسید آلومینیوم صورتی و قهوه‌ای که برای ریخته گری و کارخانه‌ها طراحی شده است.
اندازه دانه (Grit Size)
اندازه دانه از 10 (درشت ترین حالت) تا 600 (ریزترین حالت) متغیر است:
دانه بندی درشت (60-10)
کاربرد:
• برداشت سریع مواد
• سنگ زنی سنگین
• کار روی سطوح خشن
دانه بندی متوسط (60-120)
کاربرد:
• کاربردهای عمومی
• تعادل بین برداشت و پرداخت
دانه بندی ریز (120-320)
• پرداخت کاری دقیق
• صیقلی نمودن سطوح
• لبه زدایی ظریف
دانه بندی بسیار ریز(320-600)
• پولیش نهایی
• پرداخت کاری آینه ای
• کارهای دقیق
شکل هندسی مته فرز سنگ
سری A - کاربردهای عمومی
A1 - استوانه ای ساده
شکل: استوانه با سطح تخت
کاربردها:
•سنگ زنی داخلی
• برداشت مواد در سطوح مسطح
• کار در زوایای قائم
• کارخانه‌های تولید فلز
A3 - استوانه ای با سر تخت
کاربردها:
• برطرف کردن برآمدگی ها در سوراخ‌های کور
• سنگ زنی سطوح داخلی
• دسترسی به فضاهای محدود
A5 - استوانه ای کوتاه
کاربردها:
• کارهای دقیق
• فضاهای تنگ
• پرداخت کاری محلی
سری B – لبه زدایی سبک
B41 - توپی (کروی)
شکل: کاملاً کروی
کاربردها:
• ایجاد برش‌های مقعر و فرورفتگی‌ها
• شکل‌دهی
• پرداخت لبه‌ها و گوشه‌های گرد
• حکاکی دقیق
• دسترسی به نقاط دشوار
اندازه‌ها: از 1 میلی‌متر تا 25 میلی‌متر
B43 - نیم کره
کاربردها:
• ترکیب عملیات کروی و صاف
• صیقلی نمودن شیارها
• لبه‌های منحنی
B51 - بیضوی
کاربردها:
• حکاکی
• شکل دهی سطوح منحنی
• کارهای هنری و جواهرسازی
سری C - مخروطی
کاربردها:
• ایجاد زوایا و پخ زنی
• سنگ زنی شیارها
• کار در زوایای 60 تا 90 درجه
• دسترسی به فضاهای تنگ
سری W - برداشت سنگین
W145 - استوانه‌ای بزرگ
کاربردها:
• برداشت سریع مواد
• سنگ زنی قطعات قالب
• پرداخت سطوح بزرگ
W152 - کاجی
کاربردها:
• صیقلی نمودن درزهای جوش
• پرداخت سطوح پیچیده
• برداشت مواد متوسط
W175 - شعله‌ای
کاربردها:
• پرداخت سطوح منحنی
• دسترسی به زوایای تنگ
• صیقلی نمودن شیارها
راهنمای انتخاب صحیح مته فرز سنگ
انتخاب شکل مناسب
• شکل و اندازه، مهم ترین عامل برای دسترسی به برآمدگی‌ها و لبه‌های تیز است
• برای برداشت سنگین از سری W استفاده کنید
• برای لبه زدایی سبک از سری B استفاده کنید
• برای کاربردهای عمومی از سری A استفاده کنید
انتخاب اندازه دانه
• دانه‌بندی درشت تر برای برداشت سریع مواد
• دانه بندی ریزتر برای پرداخت ظریف
• سطح پایین‌تر دانه = دانه درشت تر
• سطح بالاتر دانه = دانه ریزتر و نرم تر
انتخاب ماده ساینده
برای فلزات آهنی:
• اکسید آلومینیوم صورتی: فولادهای سخت و آلیاژی
• اکسید آلومینیوم سفید: فولادهای ابزار
• اکسید آلومینیوم قهوه‌ای: فولاد کربنی ساده
برای فلزات غیرآهنی:
• کاربید سیلیسیم سیاه: چدن، آلومینیوم، مس، برنج
• کاربید سیلیسیم سبز: الماس، سرامیک، شیشه
کلام پایانی
مته فرز انگشتی سنگ یا سنگ انگشتی، ابزارهای ضروری و همه‌کاره‌ای هستند که با انتخاب صحیح ماده ساینده، شکل و اندازه دانه می‌توانند عملکرد بهینه در کاربردهای مختلف داشته باشند. با رعایت نکات ایمنی و استفاده درست، این ابزارها عمر طولانی و نتایج عالی ارائه می‌دهند.
فناوری‌های جدید در زمینه دانه‌های سرامیکی، بایندرهای پیشرفته و طراحی‌های نوآورانه باعث شده‌اند که سنگ‌های مدرن عملکرد بهتری نسبت به نسل‌های قبلی داشته باشند. شرکت‌های پیشرو در این صنعت همچنان در تلاش برای بهبود کیفیت، طول عمر و ایمنی این ابزارها هستند
